Aleksander Szumanski

POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE I ŻYDZI W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ

PATRONAT POLIN

RECENZJA KSIĄŻKI "POLSKIE PAŃSTWO PODZIEMNE I ŻYDZI W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ" AUTOR DR JOLANTA MARIA ŻYNDUL - ŻYDOWSKI INSTYTUT HISTORYCZNY W WARSZAWIE - DYREKTOR PROF. PAWEŁ ŚPIEWAK.

Pierwsze pełne studium jednego z ważniejszych i bardziej kontrowersyjnych tematów w stosunkach polsko-żydowskich w XX wieku – relacji Polskiego Podziemia Niepodległościowego w czasie II Wojny Światowej z Żydami.

Joshua D. Zimmerman szuka odpowiedzi na wiele trudnych, czasem bolesnych pytań: Jakie było oficjalne stanowisko władz Polskiego Państwa Podziemnego wobec Żydów w Warszawie i w innych rejonach Polski?

Czy temat Żydów pojawiał się w prasie podziemnej i w jaki sposób go przedstawiano? Jaką rolę odegrało Polskie Państwo Podziemne w rozpowszechnieniu w wolnym świecie wieści o Zagładzie? Czy kiedy w 1942 roku zaczęły się deportacje z gett do obozów zagłady, zapasy broni i amunicji zostały udostępnione Żydom pragnącym stawić opór? Wreszcie, jaka była postawa Polskiego Podziemia Niepodległościowego wobec uciekinierów z gett i obozów, którzy zamierzali dołączyć do Polskiego Ruchu Oporu albo tworzyli własne oddziały partyzanckie?

Korzystając z dokumentów zgromadzonych w archiwach w Polsce, Wielkiej Brytanii, Izraelu i Stanach Zjednoczonych, świadectw i wspomnień, a także z osobistych rozmów z byłymi członkami Armii Krajowej i ocalałymi z Zagłady, zarówno w Szwajcarii, Izraelu, Polsce, Wielkiej Brytanii, jak i w Stanach, autor w sposób wyważony ukazuje mozaikę postaw i reakcji na katastrofę, która dotknęła europejskich Żydów.

Przedstawia całą złożoność sytuacji – od ratowania polskich Żydów przez Polaków z narażeniem własnego życia i rodzin, przez służbę żydowskich żołnierzy w Polskiej Armii Podziemnej, po przejawy antysemityzmu: prześladowania, denuncjacje czy nawet morderstwa. Opisuje militarne, cywilne i polityczne frakcje Polskiego Państwa Podziemnego, przedstawia też sylwetki przywódców Polskiego Podziemia Niepodległościowego. Rozróżnia postawy władz, dowódców i zwykłych żołnierzy, wyjaśnia zmiany zachodzące na kolejnych etapach wojny, a także na specyfikę regionalną. Wychodzi poza jednoznaczne oceny i nie boi się zwrócić uwagi na to, że historia nie jest czarno-biała.

Książka po raz pierwszy ukazała się w 2015 roku w języku angielskim nakładem Cambridge University Press. Intencją autora było to, by przedstawić rzetelny obraz relacji Żydów z Polskim Podziemiem w okupowanym kraju, oparty na solidnym i różnorodnym materiale źródłowym.

Chociaż sporo już w Polsce pisano na temat stosunku Polskiego Podziemia Niepodległościowego do Żydów, nie powstała jak dotąd historiografia, a nawet monografia, dająca pełny obraz tego zagadnienia.

Dysponowaliśmy więc jedynie cząstkową wiedzą, a wnioski z niej płynące nie układały się w logiczną całość. Niektórym wydarzeniom nadawano nadmierne znaczenie, inne były niezauważone. Książka Joshua  D. Zimmermanna zbiera rozproszone w różnych opracowaniach informacje i porządkuje je w bardzo systematyczny sposób.

Dzięki temu uzyskujemy obraz dynamiki zmian stosunku do Żydów, jak również bardzo sensowną próbę ich wyjaśnienia. Joshua D. Zimmermann pokazuje także regionalne uwarunkowania, które miały wpływ na zakres pomocy i skalę wrogości. Stanowisko autora jest przy tym bardzo wyważone. Można je uznać za swoistą mediację pomiędzy krytykami i apologetami Polskiego Podziemia Niepodległościowego.

                                Dr hab. Jolanta Żyndul, Żydowski Instytut Historyczny

 https://www.polin.pl/pl/aktualnosci/2018/06/04/polskie-panstwo-podziemne-i-zydzi-w-czasie-ii-wojny-swiatowej

 Tytuł: "Polskie Państwo Podziemne i Żydzi w czasie II wojny światowej"

 Tytuł oryginalny: "The Polish Underground and the Jews, 1939–1945"

 Wydanie: 1, 2018

 Autor: Joshua D. Zimmerman

 Redakcja naukowa: Martyna Rusiniak-Karwat

 Tłumacz: Magdalena Macińska

 Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

DR HAB, JOLANTA ŻYNDUL - ŻYDOWSKI INSTYTUT HISTORYCZNY W WARSZAWIE - DYREKTOR

PROF. PAWEŁ ŚPIEWAK

Jolanta Maria Żyndul, z d. Kalata (ur. 21 lipca 1964 r. w Warszawie – polska historyczka, specjalizująca się w badaniach nad nowoczesnymi dziejami Żydów polskich i stosunkami polsko-żydowskimi w XIX i XX wieku.

Studia historyczne rozpoczęła na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, a zakończyła w 1990 r. na Uniwersytecie Warszawskim (Instytut Historyczny). Od 1991 r. pracuje w IH UW w „Centrum Badania i Nauczania Dziejów i Kultury Żydów w Polsce im. Mordechaja Anielewicza”, którego kierownikiem została po odejściu na emeryturę Jerzego Tomaszewskiego w 2001 r. Doktorat uzyskała pod kierunkiem Marcina Kuli w 1999 r., a habilitowała się w 2013 r.. Otrzymała Nagrodę Klio w 2000 r. i Honorowy Medal „Powstanie w Getcie Warszawskim” w 2007 r.

Najważniejsze publikacje

- Zajścia antyżydowskie w Polsce w latach 1935–1937, Warszawa 1994.

- Apolinary Hartglas. "Na pograniczu dwóch światów", opr. J. Żyndul, Warszawa 1996.

 - "Państwo w państwie? Autonomia narodowo-kulturalna w Europie Środkowo-wschodniej w XX wieku", Warszawa 2000.

- "Kłamstwo krwi. Legenda mordu rytualnego na ziemiach polskich w XIX i XX wieku", Warszawa 2011.

Opracował Aleksander Szumański , świadek historii - dziennikarz niezależny, korespondent światowej prasy polonijnej, akredytowany (USA) w Polsce w latach 2005 - 2014, ścigany i skazany na śmierć przez okupantów niemieckich.

Kombatant - Osoba Represjonowana - zaświadczenie o uprawnieniach Kombatantów i Osób Represjonowanych nr B 18668/KT3621

Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej - legitymacja członkowska nr 122 - pieczątka Stowarzyszenia.