foto1
Kraków - Sukiennice
foto1
Lwów - Wzgórza Wuleckie
foto1
Kraków - widok Wawelu od strony Wisły
foto1
Lwów - widok z Kopca Unii Lubelskiej
foto1
Lwów - panorama
Aleksander Szumański, rocznik 1931. Urodzony we Lwowie. Ojciec docent medycyny zamordowany przez hitlerowców w akcji Nachtigall we Lwowie, matka filolog polski. Debiut wierszem w 1941 roku w Radiu Lwów. Ukończony Wydział Budownictwa Lądowego Politechniki Krakowskiej. Dyplom mgr inż. budownictwa lądowego. Dziennikarz, publicysta światowej prasy polonijnej, zatrudniony w chicagowskim "Kurierze Codziennym". Czytaj więcej

Aleksander Szumanski

Lwowianin czasowo mieszkający w Krakowie

Orzełek ŻOB Żydowska Organizacja Bojowa Getto - 8185005773 - oficjalne  archiwum Allegro

ŻYDOWSKA ORGANIZACJA BOJOWA (ŻOB)

Oddziały bojowe ŻOB powstały 28 lipca 1942 roku w getcie warszawskim spośród członków Organizacji Bojowej Bloku Antyfaszystowskiego kierowanej przez lewicowców, organizacji młodzieżowej partii Bund (połączenie 15 października 1942 roku) oraz organizacji syjonistycznych Ha-Szomer Ha-Cair, Dror, organizacji Cukunft i grup Akiba. Do ŻOB dołączyli członkowie partii Poalej Syjon i PPR. Dowódcą został Mordechaj Anielewicz „Malachi” z Ha-Szomer Ha-Cair. W skład ŻOB nie weszli członkowie prawicowej organizacji Betar, którzy przyłączyli się do organizacji Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW), utworzonej przez oficerów Wojska Polskiego żydowskiego pochodzenia. Pierwszym komendantem organizacji został Mordechaj Anielewicz.

Mordechaj Anielewicz (hebr. ‏מרדכי אנילֶביץ‎, pseudonimy: "Marian", "Malachi", "Aniołek;" (ur. 1919 roku w Wyszkowie, zginął 8 maja 1943 roku w Warszawie w czasie Powstania w Getcie Warszawskim) – polski działacz młodzieżowy i konspiracyjny pochodzenia żydowskiego, dowódca Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB), przywódca Powstania w Getcie Warszawskim.

Cześć Jego Pamięci !

Do armii bezpośredniego akcesu nie zgłosił Bund, lecz później organizacja ta nawiązała współpracę z Żydowskim Komitetem Narodowym w ramach Komisji Koordynacyjnej. Ciała te koordynowały reprezentację dużej części środowisk żydowskich we współpracy z polskim podziemiem i Rządem RP na uchodźstwie.

DZIAŁALNOŚĆ

Odezwa ŻOB wystosowana do ludności polskiej podczas Powstania w Getcie Warszawskim 23 kwietnia 1943 roku.

Organizacja uzbrajana była przez Armię Krajową i Gwardię Ludową (GL), a politycznie uznawała ją za bojową organizację Żydów w getcie zarówno Delegatura Rządu na Kraj, jak i Polska Partia Robotnicza. Politycznie ŻOB podlegała Żydowskiemu Komitetowi Narodowemu utworzonemu 15 października 1942 roku, a pośrednio Delegaturze Rządu. Organizacja zajmowała się budowaniem tzw. bunkrów w getcie, przeprowadzała ekspropriacje w celu zdobycia środków na broń (między innymi napady na kasę Judenratu i bank getta), sprowadzała i gromadziła broń, prowadziła propagandę oporu, zwalczała członków żydowskich kolaboracyjnych formacji podszywających się pod ruch oporu („Trzynastka” i organizacja „Żagiew”), likwidowała skazanych na śmierć konfidentów i kolaborantów żydowskich  (np. zastępcę komendanta policji żydowskiej Jakuba Lejkina). Wkrótce konspiracja w praktyce przejęła władzę w dzielnicy z rąk Judenratu, a w styczniu 1943 roku także usunęła z getta formacje kolaboranckie, a nawet zmusiła do tymczasowego wycofania się Niemców (przerwano wtedy przeprowadzaną na osobisty rozkaz Himmlera wielką akcję deportacyjną).

Oddziały lokalne ŻOB powstały także w Krakowie, Częstochowie, Będzinie i Sosnowcu, założone przez wysłanników warszawskiej ŻOB. Stawiły one później zbrojny opór w momencie likwidacji gett w tych miastach. Komórka krakowska dokonała także spektakularnego ataku 22 grudnia 1942, obrzucając granatami krakowską kawiarnię Cyganeria (wówczas nur für Deutsche), w wyniku czego zginęło według różnych szacunków od 7 do 10 niemieckich oficerów Gestapo (w tej samej akcji uczestnicy rozwiesili flagi polskie na mostach i złożyli kwiaty pod pomnikiem Mickiewicza na krakowskim rynku, (aby uniknąć odwetu w getcie, Gwardia Ludowa

(GL) zapisała tę akcję na swoje konto), a także ŻOB dokonał licznych akcji dywersyjnych i sabotażowych poza gettem (m.in. w akcji rozkręcenia szyn kolejowych na trasie do Auschwitz).

POWSTANIE W GETCIE WARSZAWSKIM

W czasie Powstania w Getcie Warszawskim, ŻOB składała się z 22 oddziałów podległych dowództwom dzielnicowym: pięć grup wywodziło się z organizacji Dror, cztery z Ha-Szomer Ha-Cair, cztery z GL-PPR, cztery z Bundu, oraz po jednej z Poalej Syjon-Lewica, Poalej Syjon-Prawica, Akiba, Gordonia i Hangar Hacyjoni.

Liczebność to według różnych danych od 220 do 600 bojowców; podczas Powstania w Getcie kwaterą dowództwa była kamienica przy ul. Miłej 18. Bojownicy ŻOB podczas Powstania w Getcie występowali pod sztandarami biało-czerwonymi, a część z nich także pod socjalistyczną flagą czerwoną. Słabo wyszkoleni i uzbrojeni bojownicy (posiadali jedynie 1 km, 1 pm, 10-15 karabinów oraz 70-200 pistoletów i rewolwerów przekazanych przez AK i GL lub zakupionych) tej organizacji stawiali opór przez prawie miesiąc.

W Powstaniu w Getcie Warszawskim zginęła większość członków ŻOB. Część z tych, którym udało się wydostać z warszawskiego getta, utworzyła oddziały partyzanckie w lasach wyszkowskich, walczące w składzie GL pod dowództwem Icchaka Cukiermana „Antka”; inni ukrywali się u chłopów i w bunkrach leśnych.

W czasie Powstania Warszawskiego w sierpniu 1944 roku grupa bojowców ŻOB pod dowództwem Icchaka Cukiermana wzięła udział w walkach na Starym Mieście w szeregach Armii Ludowej.