foto1
Kraków - Sukiennice
foto1
Lwów - Wzgórza Wuleckie
foto1
Kraków - widok Wawelu od strony Wisły
foto1
Lwów - widok z Kopca Unii Lubelskiej
foto1
Lwów - panorama
Aleksander Szumański, rocznik 1931. Urodzony we Lwowie. Ojciec docent medycyny zamordowany przez hitlerowców w akcji Nachtigall we Lwowie, matka filolog polski. Debiut wierszem w 1941 roku w Radiu Lwów. Ukończony Wydział Budownictwa Lądowego Politechniki Krakowskiej. Dyplom mgr inż. budownictwa lądowego. Dziennikarz, publicysta światowej prasy polonijnej, zatrudniony w chicagowskim "Kurierze Codziennym". Czytaj więcej

Aleksander Szumanski

Lwowianin czasowo mieszkający w Krakowie

 

 

                             TOWARZYSTWO PAMIĘCI NARODOWEJ IMIENIA PIERWSZEGO MARSZAŁKA POLSKI JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO

 

Dzień 11 listopada 1918 roku w pamięci Polaków łączy się nierozerwalnie z Józefem Piłsudskim, który dążąc do niepodległości Państwa Polskiego stworzył Legiony Polskie, jako zalążek przyszłego wojska polskiego.

 

Przecierpiał wiele, ale też i cel osiągnął. Bez cierpienia nie ma nagrody, zapewne taka dewiza przyświecała Komendantowi.

 

Na dworcu w Warszawie w dniu 10 listopada 1918 roku o godz. 7 rano nie było tłumów, bo przyjazd Piłsudskiego nie był upubliczniony. Naczelnika witali regent, książę Zdzisław Lubomirski - herbu Szreniawa bez Krzyża -  komendant naczelny POW -  Polska Organizacja Wojskowa , płk. Adam Koc – działacz niepodległościowy, odznaczony Orderem Srebrnym Virtuti Militari i kilka innych osobistości.

 

Według wspomnień księżny Marii Lubomirskiej jej mąż przekonywał Piłsudskiego, że  on jeden Polskę zbawić potrafi w tym historycznym momencie.

 

Nazajutrz 11 listopada Rada Regencyjna przekazała Piłsudskiemu dowództwo nad wojskiem polskim i tegoż dnia Warszawa była wolna.

 

Jakim dniem był ten 11 listopada 1918 roku w Warszawie?

 

Księżna Maria Lubomirska wielka dama polskiej arystokracji pod tą datą pisze:

 

„ Dzień dzisiejszy należy do historycznych, do niezapomnianych, do weselszych, do triumfalnych! Jesteśmy wolni! Jesteśmy panami u siebie! Stało się i to w tak nieoczekiwanych warunkach…

 

…Od wczesnego ranka odbywa się przejmowanie urzędów niemieckich przez władze polskie. …Już przekazano w nasze ręce Cytadelę, którą zajął batalion wojska polskiego z majorem Szyndlerem na czele…

 

…Niemcy zbaranieli, jeszcze  się bronią, zresztą dają się rozbrajać nie tylko przez wojskowych, ale przez lada chłystków cywilnych… Dziwy, dziwy w naszej stolicy!

 

…Idą Niemcy rozbrojeni w czerwonych przepaskach – idą żołnierze w niemieckich mundurach z polskim orłem na czapce: to wyswobodzeni Polacy z Księstwa Poznańskiego…

 

….Idą żołnierze w niemieckich mundurach z francuską kokardą; to dzieci Alzacji i Lotaryngii – śpiewają pieśni francuskie i bratają się z Polakami. Zbratanie zdaje się być ogólne – pękł przymus dyscypliny, runęły przegrody – ludzie są tylko ludźmi…”.

 

Tak dnia 11 listopada 1918 roku Polska weszła na wyboistą drogę swojej najnowszej historii.

 

Towarzystwo Pamięci Narodowej im. Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego  – Towarzystwo - organizacja patriotyczno –niepodległościowa - jest wierne wskazaniu Cypriana Kamila Norwida:

 

„OJCZYZNA TO ZIEMIA I GROBY. NARODY TRACĄC PAMIĘĆ TRACĄ ŻYCIE”.

 

To wskazanie jest również fragmentem inskrypcji widniejącej na pomniku wzniesionym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, upamiętniającym ludobójstwo nacjonalistów ukraińskich na Wołyniu.

 

POMNIK NA CMENTARZU RAKOWICKIM W KRAKOWIE

 

Pomnik ów powstał z inicjatywy Towarzystwa Pamięci Narodowej, zlokalizowany jest przy południowo - zachodnim murze Cmentarza Rakowickiego . Odsłonięto go 17 września 2004 roku w 61 rocznicę masowej rzezi Polaków zamieszkujących kresowe województwa Rzeczpospolitej Polskiej i w 76 rocznicę najazdu sowieckiego na wschodnie tereny II Rzeczpospolitej.

 

Dla upamiętnienia ludobójstwa na Kresach Południowo – Wschodnich,  każdego roku 17 września, w dniu napaści sowieckiej na Polskę,  odbywają się na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie  pod Pomnikiem upamiętniającym ludobójstwo ukraińskich nacjonalistów i pod Pomnikiem Ofiar Komunizmu  uroczystości religijno – patriotyczne.

 

Towarzystwo Pamięci Narodowej powołane z inicjatywy Jerzego Korzenia w listopadzie 1988 roku z udziałem 15 osobowej grupy założycielskiej, jako organizacja o charakterze patriotyczno – niepodległościowym,  przyjęło za patrona Józefa Piłsudskiego, widząc w nim wielkiego bojownika o niepodległość Polski i jej suwerenność, twórcę państwa i jego armii oraz nie kwestionowanego zwycięskiego wodza, polityka i męża stanu, który po 123 latach niewoli odzyskał niepodległość Polski, a w Bitwie Warszawskiej – Cudzie nad Wisłą uchronił Polskę i Europę przed zalewem bolszewizmu.

 

BITWA WARSZAWSKA – CUD NAD WISŁĄ

 

Bitwa Warszawska – cud nad Wisłą, stoczona w dniach 13-25 sierpnia 1920 roku w czasie wojny polsko-bolszewickiej, zadecydowała o zachowaniu niepodległości przez Polskę i przekreśliła plany rozprzestrzenienia rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią. Zdaniem Edgara D'Abernon była to 18. z przełomowych bitew w historii świata.

 

Kluczową rolę odegrał manewr Wojska Polskiego oskrzydlający Armię Czerwoną przeprowadzony przez Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego, wyprowadzony znad Wieprza 16 sierpnia, przy jednoczesnym związaniu głównych sił bolszewickich na przedpolach Warszawy.

 

ZARZĄD GŁÓWNY TOWARZYSTWA PAMIĘCI NARODOWEJ

 

Na swoim pierwszym zebraniu zarząd Towarzystwa ukonstytuował się następująco :

 

prezes Jerzy Korzeń, oraz piastujący różne funkcje: Włodzimierz Pagacz, Andrzej Mikosz, Halina Dura, Adam Szczawiński.

 

Ostatecznie Towarzystwo posiada Zarząd Główny w Krakowie z prezesem Jerzym Korzeniem, wpisane do rejestru sądowego prawomocnym postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Krakowie z dnia 30 maja 1989 roku.

 

Należy podkreślić owocną działalność Towarzystwa w upamiętnianiu różnych wydarzeń historycznych związanych z walką o wolną Polskę i narodowych rocznic.

 

Owe uroczystości  odbywają się w różnych miejscach pamięci narodowej, niejednokrotnie u stóp pomników, z udziałem zawsze licznej młodzieży i pocztów sztandarowych, co godne jest szczególnego przekazu.

 

UPAMIĘTNIENIA

 

A oto najważniejsze dokonania Towarzystwa:

 

- Tablica upamiętniająca Adama Chmielowskiego – św. Brata Alberta. 

 

- Tablica upamiętniająca 70 rocznicę Bitwy Warszawskiej w 1920 roku o treści następującej: „Na chwałę Wojska Polskiego i jego Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego pierwszego Marszałka Polski w 70 rocznicę Bitwy Warszawskiej w zwycięskiej wojnie polsko – sowieckiej 1919 – 1920”. 

 

- Pomnik generała Władysława Sikorskiego.

 

- Pomnik martyrologii 33 Polaków zamordowanych przez Niemców                                                                                                                                                     

 1 listopada 1944 roku.

 

- Tablica upamiętniająca 130 rocznicę stracenia członków Rządu Narodowego i przywódców Powstania Styczniowego 1863 – 1864.

 

- Pomnik Jana Matejki.

 

- Tablica upamiętniająca 55 rocznicę powołania w Krakowie podziemnych struktur ZHP późniejszych Szarych Szeregów”.

 

- Tablica kamienna z czarnego marmuru upamiętniająca 55 rocznicę bitew 2 Korpusu Polskiego o Monte Cassino, Anconę i Bolonię – 1944 – 1945.

 

- Pieta Katyńska – figura – posąg Matki Bożej Katyńskiej, odlana w spiżowym brązie przedstawiająca Zasmuconą Matkę Bożą przytulającą do siebie ofiarę zbrodni katyńskiej z widocznym otworem w czaszce. Posąg został wzniesiony w kościele św. Krzyża w Krakowie w kaplicy św. Zofii w jubileuszowym roku 2000, w którym przypadała 60 rocznica mordu oficerów Wojska Polskiego dokonanego przez Związek Sowiecki w Katyniu wiosną 1940 roku.

 

- Pamięć Narodowa – historia Polski w obrazach Polskich artystów – malarzy, w formie wydanych barwnych kartek pocztowych:   „O wolność, niepodległość i suwerenność Polski”, motto stanowi: „…narody tracąc pamięć tracą życie…” Wydano kartki pocztowe:  „Odsiecz wiedeńska”, „Kościuszko pod Racławicami”, „Zaślubiny Polski z morzem”, „Marszałek Józef Piłsudski na kasztance” , „Bitwa Warszawska 15. VIII. 1920”, „My Pierwsza Brygada”, „Wizja żołnierska”, „Orlęta Lwowskie”.

 

 - Medaliony i płaskorzeźby  popiersia Józefa Piłsudskiego z okazji 125 rocznicy urodzin Marszałka z okolicznościowym tekstem: „ Józefowi Piłsudskiemu w 125 rocznicę urodzin 5. XII. 1867 – 5. XII. 1992 Towarzystwo Pamięci Narodowej im. Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Krakowie”.

 

Medaliony wraz z tabliczkami zostały trwale umieszczone w krypcie Marszałka pod Wieżą Srebrnych Dzwonów na Wawelu, oraz w Ołtarzu Pamięci Narodowej bazyliki oo. Cystersów w Mogile – Nowej Hucie. 

 

MEDAL „W HOŁDZIE KOMENDANTOWI”

 

Towarzystwo wydało również okolicznościowy medal w 75 rocznicę odzyskania niepodległości – 11 listopada 1993 roku w „Hołdzie Komendantowi”, upamiętniający tę rocznicę, odlany z brązu  w ilości 130 egzemplarzy, ponumerowanych na obrzeżu i objętych ewidencją Towarzystwa, autorstwa artysty rzeźbiarza profesora krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych Czesława Dźwigaja.

 

Medal ów ma 7,5 cm średnicy i 3 mm grubości. Awers przedstawia podobiznę Józefa Piłsudskiego na tle zrywającego się do lotu orła i napis 75 ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI – 1918 – 11 LISTOPAD – 1993.

 

Na rewersie dwa poziome teksty: „W HOŁDZIE KOMENDANTOWI i pod spodem: TOWARZYSTWO PAMIĘCI NARODOWEJ IM. PIERWSZEGO MARSZAŁKA POLSKI JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W KRAKOWIE.           

 

Medal przyznaje Zarząd Główny Towarzystwa Pamięci Narodowej, będący Kapitułą Medalu. Medal przyznawany jest osobom prywatnym, oraz instytucjom, związkom i organizacjom patriotyczno – niepodległościowym i kombatanckim, które kultywują pamięć Józefa Piłsudskiego i utożsamiają się z ideą niepodległościową Komendanta.

 

Wraz z medalem wręczany jest również akt nadania:

 

„MEDAL „ W HOŁDZIE KOMENDANTOWI” WYDANY DLA UPAMIĘTNIENIA 75 ROCZNICY ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚĆI 11 LISTOPADA 1918 ROKU

UCHWAŁĄ ZARZĄDU GŁÓWNEGO TOWARZYSTWA PAMIĘCI NARODOWEJ IM. PIERWSZEGO MARSZAŁKA POLSKI JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W KRAKOWIE OTRZYMAŁ…

 

W 70 ROCZNICĘ SOWIECKIEJ AGRESJI NA POLSKĘ 17 WRZEŚNIA 1939 ROKU

 

SEKRETARZ  ZG                                            PREZES ZG

                   

ZYGMUNT  PODGÓRCZYK                            MGR JERZY KORZEŃ  

 

 

Dotychczas  Medalem  „W Hołdzie Komendantowi” zostali uhonorowani m. in

 

Ojciec Święty Jan Paweł II,

 

córki Józefa Piłsudskiego - Wanda Piłsudska i Jadwiga Piłsudska – Jaraczewska,

 

Prezydent Rzeczypospolitej Na Uchodźstwie - Ryszard Kaczorowski,

 

Jan Nowak - Jeziorański,

 

płk. Ryszard Kukliński,

 

Krzysztof Munich – syn płka dypl. Tadeusza Municha adiutanta głównego Naczelnego Wodza - Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego,

 

Andrzej Kostrzewski – Prezes Krakowskiego Oddziału Związku Legionistów Polskich,

 

Konrad Strzelewicz – Prezes Krakowskiego Oddziału Związku Literatów Polskich,

 

prof. dr hab. Jan Majda b. pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego,

 

  1. Tadeusz Isakowicz – Zaleski - kapelan Ormian,

 

  1. Jerzy Pająk- kapelan środowisk kombatanckich i niepodległościowych, Sybiraków, piłsudczyków i AK,

 

Józef Rosołowski - prezes Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych,

 

red. Aleksander Szumański - publicysta światowej prasy polonijnej,

 

Małopolski Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie,

 

Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku i Londynie,

 

Stowarzyszenie Rodzin Ofiar Katynia Polski Południowej,

 

Związek Piłsudczyków w Małopolsce,

 

Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo Wschodnich Oddział w Krakowie,

 

Związek Sybiraków.

 

Związek Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego,

 

Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych,

 

Komitet Opieki Nad Miejscami Zbrodni Komunizmu.  

 

UROCZYSTOŚCI PATRIOTYCZNE

 

W okresie II Wojny Światowej Polacy stali się ofiarami trzech ludobójstw – ze strony faszystowskich Niemiec, komunistycznego Związku Sowieckiego oraz  Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów  (OUN) i Ukraińskiej Powstańczej Armii – (UPA).

 

Towarzystwo Pamięci Narodowej mając na uwadze upamiętnienie martyrologii narodowej prowadzi również działalność edukacyjną, organizując udział młodzieży w różnych okolicznościowych uroczystościach patriotycznych.

 

W czasie uroczystości upamiętniających wydarzenia historyczne spotykamy młodzieżowe poczty sztandarowe, przedstawicieli Związku Harcerstwa Polskiego ze srebrnymi lilijkami w klapach, harcerzy Szarych Szeregów, jak również żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego z opaskami „Armia Krajowa”, często też ze łzą w oku żołnierzy „Armii Krajowej – Lwów”. 

 

                                                                    Aleksander Szumański